Saxforum
Saxofoon => Mondstukken, Ligatures en Rieten => Topic started by: Windbuil on 15 April 2014, 14:40:20
-
De vraag van Leonie (Topic Welke Rieten?) bracht een leuke en interessante uitwisseling van ervaringsdeskundigheid op gang.
Veel saxofonisten zweren hun leven lang bij één-en-het-zelfde rietmerk. Andere rietblazers zijn eeuwig op zoek het voor hun perfecte riet.
Wat hopen ze te vinden? Een geluid (klankkleur, timbre)?
Klassieke saxofonisten klinken duidelijk anders dan jazzmuzikanten en pop-blazers vaak nog weer anders. De mondstukkeuze speelt daarin vanzelfsprekend een belangrijke rol. Maar ook de snit van het riet.
In “The Art Of Saxophone Playing” is een goed overzicht te vinden van wat we kunnen doen om de eigenschappen (te zwaar, te licht, slechte staccato...) van het riet te verbeteren. Maar niets over het timbre van een riet en het verbeteren daarvan.
“Klassiek gevormd riet of Frans riet heeft als tegenhanger het Amerikaans riet.
Het verschil is dat bij het Franse riet de punt van het riet dunner is en het hart wat dikker.
Van Doren is Frans, La Voz Amerikaans.” licht Drietenor een tipje van de sluier op in de topic van Leonie. En dat geeft aan in welke richting gedacht moet worden wanneer we het timbre van het riet willen beïnvloeden.
Een vraag waar we niet omheen kunnen is natuurlijk: klinkt La Voz werkelijk anders dan Hemke, Rico Royal, Vandoren V16 of Vandoren Jazz? En áls dat inderdaad zo is; waardoor komt dat danwel?
Of: kunnen we een Hemke riet laten gaan klinken als een Vandoren Jazz? En, zo ja. Hoe?
Iemand een idee?
-
Een riet is een slijtend onderdeel. Door gebruik ontstaan haarscheurtjes die de elastische eigenschappen verminderen. Hierdoor wordt het riet niet alleen slapper maar het klinkt ook minder vol.
Voor een goed elastisch riet moeten de nerven op regelmatige afstand van elkaar zitten en zo recht mogelijk zijn. Rieten die niet symmetrisch zijn piepen ook sneller.
Een bariton kan met haarscheurtjes in het riet nog steeds goed knorren, maar een sopraan gaat er door jengelen.
Bij Frans gesneden rieten is het gebied in het riet dat elastisch moet bewegen kleiner, het zit dichter bij de punt. Als je hier hard mee speelt gaat het riet snel achteruit.
Voor controle is dit kleine elastische gebied wel handig, je kan sneller een volle toon krijgen met korte noten, maar het zijn geen goede rieten als je een beetje lazy wil klinken.
Het snijpatroon van een riet is een compromis tussen klank, volume en duur van het riet.
Als je vol en hard wil klinken zullen je rieten het niet lang volhouden.
Zelf heb ik voor bariton een ander gewenste klank dan voor een sopraan.
Een bariton mag best knorren, een sopraan moet een volle klank hebben.
Hierdoor gaan mij bariton rieten 5 keer langer mee dan mijn sopraan rieten.
Met embouchure kan je veel kleine verschillen in rieten gladstrijken voor het publiek.
Zelf voel je hoeveel moeite dat kost en hoeveel beter je met een geschikter riet zou klinken.
Om die reden is de keuze van het riet belangrijk voor het proces tussen de oren.
Daar kan je kiezen, met als uitersten: het meest speciale riet kopen dat zo dicht mogelijk op je ideale klank zit, of uren oefenen met een willekeurig riet.
Kleine anecdote: Een beginnende saxofonist klaagde over rieten. Een ver gevorderde vroeg om zijn slechtste riet en speelde er die avond een concert op.
Onhygiënisch gedoe.
8) 8) 8)
-
Ik speel zowel jazz als klassiek op mijn la voz. Ik probeer weleens een ander merk, maar kom altijd terug bij la voz. Ik vind rieten van andere merken soms wat stug, of gewoon wat te helder klinken ofzo. Dan ga ik niet meer verder proberen en nog meer rieten kopen maar neem ik gewoon weer de la voz die ik gewend was.
Terugkomend op 1 vd vragen van windbuil:
Ik vind niet dat la voz echt een andere klank heeft. Daarvoor vind ik rietjes onderling per stuk te verschillend. Ook la voz rieten zijn soms te stug, of hebben een ruisje die ik er niet uitkrijg.
Volgens mij ligt de klank toch nog altijd veel aan de speler, en wat de speler een fijn riet vindt. Dus met een vandoren kan iemand anders ong. hetzelfde als ik klinken? (theoretisch dan. Ik hoor altijd vooral de speler!)
-
Clarence Anicholas Clemons vertelde eens dat La Voz rieten gemaakt waren van riet dat in een heel gelijkmatig klimaat groeide. Hij dacht dat hierdoor de mechanische eigenschappen heel gelijkmatig zijn.
Het snijden zou mischien wat beter kunnen, er kan een behoorlijk verschil tussen rieten in een doosje zitten, maar net als Maarten is het het merk waar ik meestal op uitkom, als ze te krijgen zijn.
Voor mij vanwege het volle geluid.
-
Van naaldbomen uit koude streken met korte zomers weet ik dat de jaarringen dichter bijelkaar liggen dan bij bijvoorbeeld naaldbomen uit mediterane gebieden. Datzelfde zou best voor Donax ook kunnen gelden.
Het grote onderlinge verschil in één doosje rieten was voor mij de reden om over te stappen op kunststof.
-
Ik heb jaren op Amerikaanse rieten gespeeld(My Masterpiece) die een vol geluid hadden en ik prettig vond spelen.
Nu speel ik zo'n twee jaar op Franse rieten(Rigotti) en ook deze hebben ook een vol geluid en spelen ook prettig.
Vroeger speelde ik, zo als zo velen, op, Vandoren.
Ik had moeite met ieder nieuw riet en had vrij veel uitval.
Wat ik wel ervaarde toen ik over stapte van Amerikaans naar Frans dat het toch een ander type riet was en even moest wennen.
Een leuke bijkomstigheid is dat ik de deze rieten elk jaar in de fabriek in Gogolin ga halen.
Penningh.
-
Deze boeiende discussie lezend vraag ik me af of e.e.a. niet pleit voor een overstap op kunststof rieten. Ik speel al een poosje met veel plezier op Vandoren Jazz en kan daarmee qua klank alle kanten op. Op aanraden van mijn huisleverancier heb ik toch maar eens een kunststof riet meegenomen (een Fibracell). Het is even wennen en het kost een paar centen, maar zo heb ik wel een riet dat langere tijd goed blijft en waarvan de kwaliteit voorspelbaar is.
Afgedankte rieten gooi ik altijd in de haard. Dat moet ik nu afleren ...
-
Kunststof rieten......onwillekeurig doet men ook daarop aan klankvorming. Ennn..... het gehoor went ook snel aan de klankkleur (acceptatie? appreciatie?) als die niet al te zeer afwijkt van het klank-ideaal.
-
Het is mij nooit gelukt om subtone op kunststof rieten goed te laten klinken.
Het is snel iets te droog van klank.
-
Geen enkel probleem mee aan deze kant
-
Op internet is wel veel te vinden over het bewerken van rieten.
Op de volgende link staat ook veel informatie.
http://doctorsax.biz/musical%20instruments/reeds/reed_adjusting_paper.pdf
Ik bewerk niet vaak een ried maar wel wanneer ik zie dat deze niet meer vlak is aan de onderkant. Af en toe de zijkant eitjes afschrapen met een mesje. Voor het vlak maken van de onderkant van een riet (kijk maar want de kans is groot dat die een holling heeft of een bolling) gebruik ik een gezandstraalde glasplaat, schuurpapier kan natuurlijk ook.
Ik heb zelf ene lade vol met verschillende rieten, toch maar eerst ff op maken ;) . Verschrikkelijke bende. Een doorslaggevende riet is voor mij een combinatie van het geluid en speelgemak. Ik bewaar nu mijn rieten in een potje met damp, veel beter en spelen gelijk lekker weg. Geen last van bacteriën en geplooide tip enz.
-
Ik bewaar nu mijn rieten in een potje met damp, veel beter en spelen gelijk lekker weg.
eh ??? eh,.... was das?
-
Beetje Prof Przewalski, moet kunnen.
Eigenlijk denk ik een dauwpunttemperatuurgestuurde conditioner voor het continue bevochtigen van rieten, mag ik u bidden.
Ik maak mij wel een beetje zorgen over de eieren op het riet.
-
Ik bewaar nu mijn rieten in een potje met damp, veel beter en spelen gelijk lekker weg.
eh ??? eh,.... was das?
Ben inderdaad niet duidelijk geweest. Damp van wodka en een ander potje probeer ik het met listerine.
Klinkt misschien gek maar ik had wel wat problemen met mijn rieten nadat ik het terug deed in zo'n rietenhouder. Die oude Vandoren rietenhouder met die staaf in het midden was helemaal verschrikkelijk. Die wodka is goed tegen de bacteriën en mijn rieten blijven vochtig waardoor ze gelijk goed spelen. Dat heb je natuurlijk niet wanneer je je riet op het mondstuk laat zitten en dat je die mooie plooien krijgt op de tip ;) . Maar dit onderwerp bespreek ik binnenkort wel met een nieuw onderwerp. Dan maak ik er gelijk even wat foto's bij om het één en ander te verduidelijken.
Alvast een voorproefje:
(http://www.edelsteenzetter.nl/wp-content/uploads/foto-1.jpg)
Maar even on topic. Als je kijkt naar Vandoren alleen al wat voor verschillende vormen die rieten wel niet hebben. Verschil in de dikte van de tip, de vorm enz. Het lijkt allemaal klein maar toch zijn er verschillen aanwezig. Een riet moet vooral bij het mondstuk passen. Al zijn sommige mondstukken wat smaller en hebben bv. een dunnere rails, hierdoor slijten de rieten echt veel sneller.
(http://www.edelsteenzetter.nl/wp-content/uploads/SAXREEDCURVES.jpg)
(http://www.edelsteenzetter.nl/wp-content/uploads/SAXREEDSKELETONS.gif)
-
Goed idee, wodka
En die tekening is ook heel duidelijk
Maar wat waren nu die eitjes?
-
Goed idee, wodka
En die tekening is ook heel duidelijk
Maar wat waren nu die eitjes?
Je zei het al eerder in je bericht maar wist niet dat ik eitjes had geschreven :) . Ik bedoelde 'eitjes' en riet met een T en geen D natuurlijk :S
Waar nu de eitjes zijn weet ik niet, nog een tijdje wachten voordat het pasen is ;) . Dus geen verrassingseieren voor jou!
-
Met 'eitjes' bedoelde Daan: heel voorzichtig, denk ik.
-
'ietjes'. inderdaad zoals je aangaf: heel voorzichtig ;) . Het zou beter zijn wanneer ik mijn tekst nalees...
Dank je Windbuil :) .
-
Ah *, een luttel
*) ah aub niet verwarren met een mondiale distributieketen met hoofdkantoor in Zaandam