klepdruk meten

[johanj]

Van een vriend die dwarsfluiten reviseert hoorde ik dat hij de klepdruk meet en probeert zo gelijkmatig in te stellen. Ik heb maar eens iets geknutseld met een hele goedkope brievenweger en dat geeft wel verrassende uitkomsten.




Als referentie heb ik mij yanagisawa sopraan gemeten en vergeleken met de door mijzelf afgestelde Keilwerth Toneking.
De getallen zijn in grammen.



Yanagisawa

Op het eerste gezicht ziet het er voor de Yanagisawa  niet heel gelijk matig uit. Er zijn een paar uitschieters: de f tiller en de hoge e. Maar dat zijn op het eerste gezicht niet zulke belangrijke kleppen.

Het is belangrijk dat de kleppen die gezamelijk worden ingedrukt een vergelijkbare tegendruk geven. Bijvoorbeeld als je van fis naar d gaat, dan moeten de f en de d klep even makkelijk sluiten. Anders veroorzaakt het ongelijktijdig sluiten. Triller kleppen die altijd afzonderlijk worden bediend mogen best wat afwijken.

Dat de bes klep heel licht loopt is wel goed. Die wordt altijd samen met de b klep ingedrukt en er moet niet te veel verschil zijn met de b afzonderlijk. Bovendien wordt de bes klep ook meegenomen met de f, e en d klep en moet ook dan niet te veel extra tegendruk geven.

De linker palm keys lopen vrij zwaar, maar dat is niet zo erg.

De lage C loopt ook wel heel licht.

Keilwerth

De bes klep loopt iets te zwaar en de linker pink keys zijn ook vrij zwaar. Verder ziet het er niet zo slecht uit.

[Koen88]

Heb je dit ook op de plaats van de vingers gemeten? want wat je meet is eigenlijk een moment om de as

[johanj]

Ik heb de kop van die bout op de parelmoer inleg gehouden.

[drietenor]

Wat was de positie van de saxofoon tijdens het meten :?:
Bij een horizontale saxofoon kan de klepdruk van de lage C heel laag zijn door de invloed van de zwaartekracht op de klep.

[Pieter]

Je vingers zijn niet even sterk! Als je alle kleppen gelijk afsteld, heeft je wijsvinger het veel te makkelijk en je pink en ringvinger moeten veel te hard werken.

Triller kleppen zijn geen kleppen voor erbij! Je gebruikt ze ook om te trillen, verder zijn ze bedoeld als alternatieve vingerzetting en de bediening daarvan moet synchroon lopen! Dat is meer een kwestie van heel veel oefenen.

[johanj]

@ drietenor: Ik heb de sax verticaal gehouden.
@pieter. Ben ik met je eens maar met afwijking op de Yana voor de f triller en de hoge e heb ik niet zo'n probleem.
Maar ik merk wel dat als je verschillende saxen hebt dat afwijking tussen de saxen onderling niet lekker is.
Ik heb dit eens geprobeerd omdat mijn conn heel zwaar (alles > 250g) speelt. Toch handig om het te kunnen meten.
Hoe het moet zijn weet ik niet, maar ben nu de conn wat meer richting yana aan het werken.
Eigenlijk hadden bij de yana de wijsvingerkleppen: de f en de b wel iets zwaarder mogen zijn.
Bij mijn Keilwerth moet ik wel wat aan de zware a doen.

[Koen88]

wel een leuk experiment, als je je voorkeursdruk per klep weet/bepaalt dan kun je terugrekenen welke veren je zou moeten hebben, iig de sterkte dan. En kun je jouw sax perfect afstellen. Maar ik weet niet hoe die naaldveren geclassificeerd worden..

[johanj]

Nou je zit toch gewoon vast aan de door de fabrikant bepaalde naalddikte, maar je kunt een beetje buigen om de spanning aan te passen.
Het meeste doe je op gevoel, maar hierdoor weet je toch beter wat je aan het doen bent.

[Pieter]

Nou je zit toch gewoon vast aan de door de fabrikant bepaalde naalddikte, maar je kunt een beetje buigen om de spanning aan te passen.
Het meeste doe je op gevoel, maar hierdoor weet je toch beter wat je aan het doen bent.

Als je de druk perse wilt verhogen kun je toch gewoon dikkere veren laten plaatsen. Is ook de oplossing voor een plakkende gisklep op sopraan, wat daar nogal eens voorkomt.

Ik heb er niet veel verstand van, weet alleen dat het altijd aan iets ligt wat je weer net niet had bedacht. Mijn docent krijgt de toeters van zijn leerlingen goed afgesteld, dat is erg fijn omdat hij ook het hoorbare effect kan beoordelen.

[drietenor]

Voor dwarsfluiten is het afstellen van de veren naar een gelijke vingerdruk goed mogelijk omdat de kleppen ongeveer even groot zijn. Bij de saxofoon kan het wat moeilijker worden bij de grotere kleppen. Om de volgende reden zie ik de veer van de lage C# als de meest kritische in de hele saxofoon.

Bij het afstellen van veren zit er een verschil in de veren die afsluiten en de veren die kleppen openen. Je kan met een hele lage veerspanning een klep nog open krijgen, mits de polster niet plakt. De veren die afsluiten, zoals de palmkleppen, de G# (die op de knop, niet die op de klep), de F# triller en de lage C# en Es, hebben een minimale veerspanning nodig om niet te gaan klapperen tijdens het spelen door drukfluctuaties.

Die klapperende kleppen komen meestal voor bij de lage Es en C#. Dat is logisch, want het zijn de grootste en kleppen met de slechtste hefboomwerking en ze worden bediend door de kleinste vingers, die je de minste veerdruk gunt.

Voor de lage C# klep geeft de G#, C#,  B en Bes koppeling extra weerstand. Hierdoor is dit de meest kritische klep voor het afstellen van de veerspanning. Gelukkig is de hefboomwerking van deze klep in de loop van de geschiedenis van de saxofoon behoorlijk verbeterd, zeker vanaf het moment dat de as van de G# klep naar de huidige positie is verplaatst.

[Windbuil]

De zij-bes en zij-c willen ook nog weleens klepperen of dansen.