een tijdlijn voor saxofoons

[drietenor]

1790 Klarinetisten kiezen langzamerhand voor het riet aan de onderkant van het mondstuk.
1812 rietbinder en polsters uitgevonden door Iwan Müller. Dit maakt de moderne klarinet en saxofoon mogelijk.
1832 Boehm syteem op dwarsfluit introduceert naaldveren en meerdere kleppen op een as. Het kleppensysteem van de rechterhand van de eerste saxofoon lijkt hierop
1838 Ontwerp saxofoon.
1839 Klarinet op basis van Boehm systeem ontwikkeld door Klosé en Buffet
1840 Trieberts hobo systeem 3 heeft een kleppensysteem dat grote overeenkomst vertoont met de linkerhand van de saxofoon.
1841 Adolphe Sax demonstreert de saxofoon achter een gordijn in Brussel en begint een atelier in Parijs
1842 Berlioz schrijft lovend over de saxofoon
1845 Adolphe Sax geeft aan dat hij over een jaar de saxofoon patenteert.
1846 patent eerste saxofoon door Sax
1866 na verlopen patent Sax is Buffet Crampon de tweede maker van saxofoons.
1867 Claude George (die van de Georgeophone) patenteert een systeem voor verschillende kleppen op een as (zie ook 1832)
1881 Sax patent op toevoeging lage Bes
1887 Torakusu Yamaha bouwt zijn eerste harmonium naar een Nederlands voorbeeld.
1888 Couesnon patent op G# triller, "bis" key en eerste F3 klep.
1888 Lecomte patent op oktaaf automaat.
1888? De  Wonder Improved van Conn heeft de kleppen van de lage Es en lage C1 op een as, sinds Sax zijn dit twee assen. 
1889 Ferdinand Buescher bouwt bij Conn eerste Amerikaanse saxofoon.
1895 Buescher begint voor zichzelf
1902 Eerste saxofoon met front f gespot, een Evette Schaeffer van Buffet Crampon.
1905? Langzaam worden de polsters dikker. De eerste saxofoons hadden polsters van 2,8-3,0 mm dik.  4 tot 4,2 mm dikke polsters verschijnen.
1914 Patent Haynes voor getrokken toongaten Buescher en Conn maken saxofoons met licentie.
1916 King maakt eerste saxofoon in de USA zonder licentie van Hayenes, waarbij de toongaten met temperen worden vastgezet.
1919 Babbitt begint met het maken van mondstukken
1919 Eerste saxofoon met gerolde toongaten door Conn.
1924 New wonder serie ii (Chu) bij Conn eerste op grote schaal gemaakte profesionele saxofoon
1926 Amerikaanse saxofoons nemen informeel 440 Hz als standaard aan.
1930 Eerste Meyer mondstukken
1930? Eerste Otto Link mondstukken (Master Link)
1931 Conn 6M zet met verbetering in ergonomie en kwaliteit een standaard.
1935 De eerste key guards uit plaatmateriaal inplaats van metaaldraad. De Selmer Balanced Action.
1940? Berg Larsen maakt eerste bullet cut chamber
1945 King super 20 zet met een verbetering in klank en ergonomie een nieuwe standaard.
1945 Chang Lien-Cheng Saxophone Factory opent in Taiwan.
1950 Conn constellation een verbeterde m6 die niet aanslaat.
1954 Selmer mark 6 met een ergonomisch verbeterde applicatuur zet een nieuwe standaard.
1955 440 Hz is de norm voor de international organisation of standardization.
1963 Dukoff maakt zijn eerste mondstuk met een step baffle, ongeveer gelijk met Brillhart die deze in zijn Airflow mondstukken gebruikt.
1965 Yanagisawa A5 zet nieuwe standaard voor productie kwaliteit en stemming.
1969 Yamaha 61 eerste Japanse saxofoon met verbeterde stemming en lage productiekosten.
1974 Rovner dark ligatuur
1996 Jupiter uit Taiwan begint in China (volksrepubliek) nog goedkoper saxofoons te bouwen.

 

[drietenor]

De eerste saxofoons hebben twee assen met aparte staanders voor de lage Es en lage C1.
Bij de meeste huidige saxofoons zitten deze kleppen op een as.
Maar wanneer kwam de eerste saxofoon met deze verandering?
De wonder improved van Conn uit 1888 kwam met een as, maar het kan zijn dat er nog een Franse saxofoon opduikt die net iets eerder is.

[Zoot]

hebben we deze al?

http://link.marktplaats.nl/m925190946



Uniek saxofoontje met echte polsters. Met een zelf gesneden riet is het mogelijk er op te spelen
Afmeting 38 cm hoog in koffertje

[drietenor]

Met 38 cm is het ongeveer de helft van een tenor, dus een gebogen sopraan.
Die hebben we al, maar wat bijzonder is, is de rechte beker.
Dat komt uit een patent van Savana Universal gevestigd te Londen, met een Dubois (Frans) als patenthouder.
Het vernieuwende van het patent was dat de rechte beker makkelijker te maken was.

Ik vermoed dat dit geen echte Savana is, maar het geeft weer twee nieuwe modellen, de gebogen sopraan met rechte beker tot laag bes en ook een gebogen alt met een rechte beker tot laag B, die wel door Savana gemaakt is.
Ik wil nog even wat nazoeken voordat ik ze bij de lijst zet.
Mogelijk is er ook nog een bijbehorende tenor te vinden.
Goed dat je hem zag, het is een modificatie die je niet zo vaak tegenkomt.

Klinkt behoorlijk raar trouwens , een gebogen sopraan met rechte beker.
Iets als het beroemde gebroken ruitjesschrift.

[drietenor]

Er zit trouwens een klein foutje in de tijdslijst, 1889 eerste saxofoon in Amerika en 1988 de wonder improved saxofoon gemaakt.
We zetten ze alletwee in op 1889.

[drietenor]

1790 Klarinetisten kiezen langzamerhand voor het riet aan de onderkant van het mondstuk.
1812 rietbinder en polsters uitgevonden door Iwan Müller. Dit maakt de moderne klarinet en saxofoon mogelijk.
1832 Boehm syteem op dwarsfluit introduceert naaldveren en meerdere kleppen op een as. Het kleppensysteem van de rechterhand van de eerste saxofoon lijkt hierop
1838 Ontwerp saxofoon.
1839 Klarinet op basis van Boehm systeem ontwikkeld door Klosé en Buffet
1840 Trieberts hobo systeem 3 heeft een kleppensysteem dat grote overeenkomst vertoont met de linkerhand van de saxofoon.
1841 Adolphe Sax demonstreert de saxofoon achter een gordijn in Brussel en begint een atelier in Parijs
1842 Berlioz schrijft lovend over de saxofoon
1845 Adolphe Sax geeft aan dat hij over een jaar de saxofoon patenteert.
1846 patent eerste saxofoon door Sax
1866 na verlopen patent Sax is Buffet Crampon de tweede maker van saxofoons.
1867 Claude George (die van de Georgeophone) patenteert een systeem voor verschillende kleppen op een as (zie ook 1832)
1881 Sax patent op toevoeging lage Bes
1887 Torakusu Yamaha bouwt zijn eerste harmonium naar een Nederlands voorbeeld.
1888 Couesnon patent op G# triller, "bis" key en eerste F3 klep.
1888 Lecomte patent op oktaaf automaat.
1889? De  Wonder Improved van Conn heeft de kleppen van de lage Es en lage C1 op een as, sinds Sax zijn dit twee assen. 
1889 Ferdinand Buescher bouwt bij Conn eerste Amerikaanse saxofoon.
1895 Buescher begint voor zichzelf
1902 Eerste saxofoon met front f gespot, een Evette Schaeffer van Buffet Crampon.
1905? Langzaam worden de polsters dikker. De eerste saxofoons hadden polsters van 2,8-3,0 mm dik.  4 tot 4,2 mm dikke polsters verschijnen.
1914 Patent Haynes voor getrokken toongaten Buescher en Conn maken saxofoons met licentie.
1916 King maakt eerste saxofoon in de USA zonder licentie van Hayenes, waarbij de toongaten met temperen worden vastgezet.
1919 Babbitt begint met het maken van mondstukken
1919 Eerste saxofoon met gerolde toongaten door Conn.
1924 New wonder serie ii (Chu) bij Conn eerste op grote schaal gemaakte profesionele saxofoon
1926 Amerikaanse saxofoons nemen informeel 440 Hz als standaard aan.
1930 Eerste Meyer mondstukken
1930? Eerste Otto Link mondstukken (Master Link)
1931 Conn 6M zet met verbetering in ergonomie en kwaliteit een standaard.
1935 De eerste key guards uit plaatmateriaal inplaats van metaaldraad. De Selmer Balanced Action.
1940? Berg Larsen maakt eerste bullet cut chamber
1945 King super 20 zet met een verbetering in klank en ergonomie een nieuwe standaard.
1945 Chang Lien-Cheng Saxophone Factory opent in Taiwan.
1950 Conn constellation een verbeterde m6 die niet aanslaat.
1954 Selmer mark 6 met een ergonomisch verbeterde applicatuur zet een nieuwe standaard.
1955 440 Hz is de norm voor de international organisation of standardization.
1963 Dukoff maakt zijn eerste mondstuk met een step baffle, ongeveer gelijk met Brillhart die deze in zijn Airflow mondstukken gebruikt.
1965 Yanagisawa A5 zet nieuwe standaard voor productie kwaliteit en stemming.
1969 Yamaha 61 eerste Japanse saxofoon met verbeterde stemming en lage productiekosten.
1974 Rovner dark ligatuur
1996 Jupiter uit Taiwan begint in China (volksrepubliek) nog goedkoper saxofoons te bouwen.

 

[drietenor]

De door Zoot gespotte sopraansaxofoon blijkt niet het patent van Savana te volgen.
Er zit een klein bochtje in de beker.
De gebogen alt met rechte beker tot laag B is wel nieuw op de lijst van verschillende saxofoonvormen.
Volgens het patent is er ook sprake van een tenor, maar die is nog niet gevonden.

[drietenor]

JohanJ vroeg eerder:

Ik lees ergens dit:
1866 - Sax patent expires--Millereau Co. patents Saxophone-Millereau, which features a forked F# key

Met een gevorkte F# toets wordt bedoeld dat je de F# pakt met om en om een geopende klep en een gesloten klep.
Maar hoe speelden ze dan F# dan voor 1866?

Mijn antwoord:

De eerste saxofoon had een  Bohm system voor de rechterhand.
de greep voor F# is daarbij het zelfde.

Klopte niet helemaal, de oorspronkelijke Böhm greep voor F# op dwarsfluit gebruikt van de rechterhand alleen de ringvinger (en de pink voor ondersteuning).
Ik denk nu dat het gaat over saxofoons waarbij de D klep ook sluit als je de E klep indrukt.


 

[drietenor]

Wanneer kwam de eerste hoge F# op een saxofoon voor?
Als reden voor deze toevoeging wordt het gebruik van de gitaar in de popmuziek genoemd, gepaard gaand met toonsoorten met veel kruizen.
Sommige zien de greep als een toevoeging die de stemming van de rest van de saxofoon slechter maakt.
Anderen zien het als een handige toevoeging.
In ieder geval worden er nog steeds saxofoons zonder deze greep gemaakt, het blijft een optie.

Als eerste zag ik een Selmer SBA uit 1953. Mogelijk dat Beaugnier met een rational system, of iemand in de USA iets eerder was, dus voorlopig staat er een vraagteken bij.

[drietenor]

1790 Klarinetisten kiezen langzamerhand voor het riet aan de onderkant van het mondstuk.
1812 rietbinder en polsters uitgevonden door Iwan Müller. Dit maakt de moderne klarinet en saxofoon mogelijk.
1832 Boehm syteem op dwarsfluit introduceert naaldveren en meerdere kleppen op een as. Het kleppensysteem van de rechterhand van de eerste saxofoon lijkt hierop
1838 Ontwerp saxofoon.
1839 Klarinet op basis van Boehm systeem ontwikkeld door Klosé en Buffet
1840 Trieberts hobo systeem 3 heeft een kleppensysteem dat grote overeenkomst vertoont met de linkerhand van de saxofoon.
1841 Adolphe Sax demonstreert de saxofoon achter een gordijn in Brussel en begint een atelier in Parijs
1842 Berlioz schrijft lovend over de saxofoon
1845 Adolphe Sax geeft aan dat hij over een jaar de saxofoon patenteert.
1846 patent eerste saxofoon door Sax
1866 na verlopen patent Sax is Buffet Crampon de tweede maker van saxofoons.
1867 Claude George (die van de Georgeophone) patenteert een systeem voor verschillende kleppen op een as (zie ook 1832)
1881 Sax patent op toevoeging lage Bes
1887 Torakusu Yamaha bouwt zijn eerste harmonium naar een Nederlands voorbeeld.
1888 Couesnon patent op G# triller, "bis" key en eerste F3 klep.
1888 Lecomte patent op oktaaf automaat.
1889? De  Wonder Improved van Conn heeft de kleppen van de lage Es en lage C1 op een as, sinds Sax zijn dit twee assen. 
1889 Ferdinand Buescher bouwt bij Conn eerste Amerikaanse saxofoon.
1895 Buescher begint voor zichzelf
1902 Eerste saxofoon met front f gespot, een Evette Schaeffer van Buffet Crampon.
1905? Langzaam worden de polsters dikker. De eerste saxofoons hadden polsters van 2,8-3,0 mm dik.  4 tot 4,2 mm dikke polsters verschijnen.
1914 Patent Haynes voor getrokken toongaten Buescher en Conn maken saxofoons met licentie.
1916 King maakt eerste saxofoon in de USA zonder licentie van Hayenes, waarbij de toongaten met temperen worden vastgezet.
1919 Babbitt begint met het maken van mondstukken
1919 Eerste saxofoon met gerolde toongaten door Conn.
1924 New wonder serie ii (Chu) bij Conn eerste op grote schaal gemaakte profesionele saxofoon
1926 Amerikaanse saxofoons nemen informeel 440 Hz als standaard aan.
1930 Eerste Meyer mondstukken
1930? Eerste Otto Link mondstukken (Master Link)
1931 Conn 6M zet met verbetering in ergonomie en kwaliteit een standaard.
1935 De eerste key guards uit plaatmateriaal inplaats van metaaldraad. De Selmer Balanced Action.
1940? Berg Larsen maakt eerste bullet cut chamber
1945 King super 20 zet met een verbetering in klank en ergonomie een nieuwe standaard.
1945 Chang Lien-Cheng Saxophone Factory opent in Taiwan.
1950 Conn constellation een verbeterde m6 die niet aanslaat.
1953? Selmer SBA met de eerste hoge F#
1954 Selmer mark 6 met een ergonomisch verbeterde applicatuur zet een nieuwe standaard.
1955 440 Hz is de norm voor de international organisation of standardization.
1963 Dukoff maakt zijn eerste mondstuk met een step baffle, ongeveer gelijk met Brillhart die deze in zijn Airflow mondstukken gebruikt.
1965 Yanagisawa A5 zet nieuwe standaard voor productie kwaliteit en stemming.
1969 Yamaha 61 eerste Japanse saxofoon met verbeterde stemming en lage productiekosten.
1974 Rovner dark ligatuur
1996 Jupiter uit Taiwan begint in China (volksrepubliek) nog goedkoper saxofoons te bouwen.

 

[drietenor]

De eerste hoge F# is neergezet bij de Selmer SBA (super balanced action).
Nu zag ik net dat tijdens het maken van de BA (balanced action) de hoge F# als optie werdt geïntroduceerd.
Precieze jaartal is nog onvindbaar, voorlopig wordt het laatste jaar van de BA 1947 als jaartal gebruikt, nog steeds met een vraagteken.

[drietenor]

Van de bis toets (gepatenteerd in 1888 door Couesnon) weet niemand waarom deze bis heet.

https://www.saxontheweb.net/threads/bis-key-etymology.59379/

Er zijn twee verklaringen:

In Frankrijk kan je een nieuw huis dat tussen huis nummer X en huis nummer X+1 gebouwd is huis nummer X bis noemen.
Een tweede versie van de bis toets zou je dan de bis bis toets kunnen noemen.

Bis wordt gebruikt als nog een keer in de muziek. Als je een vinger nog een toets extra laat indrukken is dit een bis toets.
Een tweede versie zou dan “alternatieve” bis toets heten.

Belangrijker dan de naam is de manier waarop de bis toets ingedrukt wordt.
De langzaamste manier is om de linker wijsvinger in het midden van de parelmoer, stenen houten of plastic toets te houden. Als je de wijsvinger iets meer op de onderste rand van de toets houdt gaat het iets sneller.

Een keer heb ik een saxofoon gezien waarbij de vorm van de parelmoer toets aangepast was om dat makkelijker te maken. Er was ook een Duitse fabrikant die onder deze toets een roller maakte om de B bes overgang te versnellen.
Naast de onduidelijkheid over de herkomst van de naam zag ik ook dat er een verwijzing was dat Evette in 1887 al een bis toets had. Dat moet ik nog eens verder onderzoeken.

[jthole]

Over die Bis toets; op mijn baritonsax heb ik de vorm met wat Sugru aangepast, zodat die toets meer in lijn ligt met de andere toetsen.

Ik heb op diezelfde sax jarenlang palm key risers van Sugru gehad; een tijd geleden heb ik ze laten vervangen door (veel mooiere) kurken exemplaren. Bij het eraf halen bleek dat de lak onder de Sugru nog puntgaaf was.