improviseren

[michel]

Hoe kun je binnen een jazz groep improviseren zonder kennis van akkoorden maar wel kennis van (pentatonische) toonladders?
Door het hoge aantal akkoordwisselingen (soms wel binnen 1 maat) heb ik de moed opgegeven om me dit eigen te maken.
Ideeën?

[Windbuil]

Leer de melodielijnen uit je hoofd te spelen. Omspeel die melodielijn in je solo.

[johanj]

Je moet de toonsoort kennen en dan de pentatonische toonladder daarbij zoeken.
Ik heb hier een schema van de toonladder: http://sax.jonker.co/lessen/improvisatie.html
Als je de toonsoort weet kun je de 1 2 3 5 6 veilig spelen. Die zijn als het ware altijd goed.
Als je per ongeluk een 5 pakt als je een 3 had moeten spelen kun je je daar op een natuurlijke manier uit redden.
De 4 en de 7 zijn interessant klinkende noten. Die passen niet altijd, maar als ze wel passen geven ze een mooie spanning.

De blue notes zijn vaak de 5d en de 8b. Die kun je soms spelen. En als je ze speelt moet je wel zeker van je zaak zijn. Ik ken iemand die beweert dat als je een verkeerde noot speelt, je hem daarna gewoon nog een keer moet spelen. Dan lijkt het nog meer of het zo hoort.

[the martin]

Ik ken iemand die beweert dat als je een verkeerde noot speelt, je hem daarna gewoon nog een keer moet spelen. Dan lijkt het nog meer of het zo hoort.

Die ken ik ook 

Er schijnen zelfs mensen te zijn die zeggen
-    There’s no such thing as a wrong note. – Art Tatum
-    There are no wrong notes in jazz: only notes in the wrong places. -Miles Davis
-    It’s not the note you play that’s the wrong note – it’s the note you play afterwards that makes it right or wrong. – Miles Davis
-    To live a creative life, we must lose our fear of being wrong. -Joseph Chilton Pearce
-    There are no mistakes in jazz – you are always a semitone from salvation! – church joke
-    There are no wrong notes; some are just more right than others. – Thelonius Monk
-    “Do not fear mistakes. There are none. – Miles Davis
-    “There are no wrong notes, only wrong resolutions” “I think of all harmony as an expansion and a return to the tonic.”— Bill Evans
-    There are no wrong notes on the piano, just better choices.—Thelonious Monk
-    I played the wrong, wrong notes.—Thelonious Monk

1- Snap wat er gebeurt op de plek van de solo. (Volledige chorus, begint je solo op het einde van een chorus als build-up richting een chorus waarop je soleert etc)
2- Probeer "gevoel te krijgen" bij een nummer.
3- Zorg altijd voor jouw sound. Gaat het "verkeerd"? Who cares, doorspelen, sound, kracht, zelfvertrouwen (of bluf ;-) , uitstraling daar reageren mensen op

Elke solo begint met één noot. Zorg ervoor dat die goed is. Je vingers doen de rest.
Soms gaat dat verkeerd, meestal is het best oke, en soms loop je 3 maanden later nog met een grijns op je kop vanwege die  voor jouw niveau "briljante" solo die je toen speelde.

Nog een uitspraak
- Just do it - Nike

[drietenor]

Mijn eigen theorie is erg saai en lastig toe te passen:

Het spectrum van de priemgetallen die de verhoudingen van de frequinties in de muziek weergeven mag niet teveel afwijken van de verwachting van het publiek.

Sommige solo's heb ik voor het verkeerde publiek gespeeld.

[the martin]

"het verkeerde publiek" ... je bedoelt, die mensen die er wel verstand van hebben ;-)

[drietenor]

Het gaat meer om van muziek te kunnen genieten dan er verstand van te hebben.
Net als akoestiek is elk publiek anders en als musici elkaar uitdagen en het publiek daarin niet meegaat speel ik liever wat eenvoudiger, zodat er meer mensen zijn die zich amuseren.
Als je ze wel mee kan krijgen op zo een punt is het natuurlijk een van die momenten die je bijblijven.

[Janneman]

Dit is een hele leuke discussie 

[Milachica]

Hoe kun je binnen een jazz groep improviseren zonder kennis van akkoorden maar wel kennis van (pentatonische) toonladders?
Door het hoge aantal akkoordwisselingen (soms wel binnen 1 maat) heb ik de moed opgegeven om me dit eigen te maken.
Ideeën?

Bij simpele schema's, waarbij er geen schokkende wijzigingen zijn in de toonsoort, kun je op het gehoor een eind komen. Bij een bluesje bijvoorbeeld, kom je er zeker mee weg om de hele tijd één bluesladder te gebruiken. Het belangrijkste is dan om bepaalde noten uit de ladder op het juiste moment de nadruk te geven, en andere noten te omzeilen of als doorgangsnoten te gebruiken.
Dat geld dus ook voor sommige jazzstandards. Autumn Leaves is zo'n stuk wat me nu te binnen schiet. Al ken ik het schema niet uit m'n hoofd, in dat stuk kun je wel lekker op het gehoor een beetje door de ladder bewegen.

Maar er zijn ook standards waarbij die vlieger niet opgaat. Het kan best zo zijn dat het a-tje in twee kruizen staat, en het b-tje in drie mollen, en binnen die kruizen en mollen kan er ook weer van alles wisselen.

Als je het toch zo simpel mogelijk wilt houden, maar niet helemaal de mist in wilt gaan, zou je het schema grofweg kunnen onderverdelen in toonsoorten. Dus bijvoorbeeld: de eerste vier maten 1 mol, dan twee maten 1 kruis, dan weer twee maten 1 mol, etc... Dan kan je nooit heel erg ernaast zitten, en met een muzikaal gehoor kun je zelfs een heel eind komen.

[drietenor]

Tja hoe moet je zonder de akkoorden te lezen je weg vinden in lastige schema's.
Laatst kwam ik bij een sessie, in het hijgend hert der jacht ontkomen, onvoorbereid voor een sopraan solo bij confirmation te staan. Ik heb toen heel veel gehad aan een tip van Misha Mengelberg.
Lang geleden deed ik stage op Amsterdam CS en ging ik in de avond naar het Bimhuis, dat toen nog aan een gracht lag inplaats van het IJ, met een toeter, om te kijken of er nog wat te jammen viel.
In het gebouw verdwaalde ik en kwam in een klein kamertje waar Mischa theorie les gaf aan een aantal studenten die ook verdwaald waren en zo was ik de eerste leerling.
Hij zag mijn instrument en vroeg hoe het met mijn theoretisch achtergrond zat. Ik vertelde dat ik in complexe suikerbrood akkoorden vaak moeite had om de toonaard te bepalen.
Hij moest er even over nadenken en gaf de volgende raad:

Als je uitgaat van de trappen in een majeure toonladder, dan zitten daar verschillende mineur en majeur akkoorden in.
Het dominant septiem akkoord komt maar een keer voor, op de vijfde trap.
Zodra je een dominant septiem akkoord ziet weet je welke majeurtoonladder je kan gebruiken en je hoort of je de tonen daarvan als majeur of mineur moet spelen.

Het werkte bij confirmation, maar ik ga dat nu wel serieus bestuderen. mischien dat ik er nu meer van begrijp.
Misha was een verschrikkelijk aardige man die als geen ander wist om je weg te vinden in het doolhof van de muziektheorie.
Daarnaast is muziek iets waar je je niet bij hoeft te haasten, na bijna 40 jaar saxofoon spelen begin ik pas aan een serieuze studie van confirmation.

ps. Als je nog een oefenstuk zoekt met veel dominant septiem akkoorden, kijk dan eens naar some other blues.

pps. Je kan deze raad natuurlijk ook gebruiken voor verminderde akkoorden, maar dat helpt je alleen in het nummer over de lift naar het schavot van Miles.

[FJ]

Hoe kun je binnen een jazz groep improviseren zonder kennis van akkoorden maar wel kennis van (pentatonische) toonladders?
Door het hoge aantal akkoordwisselingen (soms wel binnen 1 maat) heb ik de moed opgegeven om me dit eigen te maken.
Ideeën?

Er zijn verschillende strategieën om mooie improvisaties te bouwen over complexe stukken. Je kunt deze vraag sowieso van
hele verschillende kanten benaderen. 

Als wilt meespelen zonder te lezen zijn er een aantal basis dingen die kunnen helpen:

Speel thuis veel mee met de radio. Zo train je je gehoor en wordt je beter in, op je gehoor, snel de toonsoort vinden
en leer je de sax mee op gevoel bespelen (net als met je stem).

Een tweede oefening is om thuis "vrij te spelen" maar dan op accuratie. Dat wil zeggen stap 1: bedenk een lijntje, in je hoofd, dat je wilt spelen (tussen de 2 en 3 maten lang ongeveer). Hoor het lijntje in je hoofd en probeer dit lijntje nu (in 1 keer goed!) te spelen op je sax zonder ook maar een enkele fout te maken. Als je toch een foutje maakt, luister aandachtig wat er fout ging, herhaal het lijntje in je hoofd en probeer het nog eens. Blijf dit doen tot je de lijn helemaal goed speelt. Bedenk dan een nieuwe lijn en herhaal opnieuw.

Met deze oefening breng je het spelen van de sax dichter bij je onderbewuste. Je zult merken dat je na een paar weken veeeeeel beter wordt in "direct kunnen spelen wat je denkt".

Derde oefening is om jezelf te leren om intervallen goed te kunnen horen. Dat kun je trainen door toonladders te spelen. Maar gebaseerd op 1 interval. Dus begin bijvoorbeeld op een lage D, en speel dan bijvoorbeeld steeds een "major second" omhoog. (dus eigenlijk een toonladder met stappen van steeds 1 hele noot). Pak vervolgens een "minor third" als nieuwe afstand, etc. Je zult merken dat elke afstand zo zijn eigen karakteristieke klankgevoel heeft. En je zult merken dat het onwijs helpt bij improviseren om hier een helder gevoel bij te hebben.

Ook kun je je solo's, als je op het podium staat, vanuit en andere hoek bekijken. Ik leer studenten bijvoorbeeld dat ze (naast de harmonische stuff) ook kunnen nadenken over hoe ze, met de start van hun solo, eerst goed de aandacht van het publiek gaan trekken (is de solo voor je heel rustig? probeer er dan bijvoorbeeld ineens wat meer tempo in te brengen! Af als de solo voor je heel heftig is, start dan bijvoorbeeld heel zacht en signaal de band om een paar maten lang te switchen naar half-time. Op die manier onderscheid je jezelf en maak je het leuker voor je publiek).

Voor het middelste deel van je solo kun je nadenken over het verhaal dat je wilt vertellen. Wil je een bepaalde emotie overbengen? heb je een klein thema wat je spontaan hebt bedacht wat je een paar keer wilt terig laten komen in je solo? etc

Voor het einde van je solo kun je nadenken over een uitsmijter. Doe bijvoorbeeld een leuk 1-tweetje met je drummer en werk samen toe naar een hoogtepunt voordat je uitstapt .

Onderstaande video is een mooi voorbeeld van twee dikke solo's waar dat beiden heel goed inzit



Dat zijn een paar tips Ik heb er een tijd geleden ook een compleet videolesprogramma aan gewijd. Misschien een goede tip

http://hellosaxophone.com/FSWPnew.html

Groetjes en sterkte

[Janneman]

Goede uiteenzetting FJ, met een verwijzing naar je website voor eventuele videolessen. Daar is niets mis mee wat mij betreft zolang dit het topic ondersteunt, en dat doet het.

Waar ik mij echter wel erg aan stoor is dat je op je website met logo's werkt van waarborgen van winkel-organisaties waarvan je geen lid van bent.
Zoals Thuiswinkel.org, Digikeur, TrustedShops en Save2Shop.
De eerste 3 kennen je niet en de laatste is al bijna een half jaar uit de lucht. Dat geeft mij geen goed vertrouwen.
Het zou je sieren als je je aan de online verkoopregeltjes hield, in het belang van alle consumenten en onze forumleden.

[Milachica]

Waar ik mij echter wel erg aan stoor is dat je op je website met logo's werkt van waarborgen van winkel-organisaties waarvan je geen lid van bent.
Zoals Thuiswinkel.org, Digikeur, TrustedShops en Save2Shop.
De eerste 3 kennen je niet en de laatste is al bijna een half jaar uit de lucht. Dat geeft mij geen goed vertrouwen.
Het zou je sieren als je je aan de online verkoopregeltjes hield, in het belang van alle consumenten en onze forumleden.

Oplettend, Sherlock! 
Ben wel benieuwd wat FJ daarop te zeggen heeft eigenlijk.