Van sopraansax naar tenorsax?

[nessie]

Ik wil graag weten wat de belangrijkste technische verschillen zijn die je tegenkomt als je zou overschakelen van een sopraansax naar een tenorsax? Ik stel de vraag niet voor mezelf, want zelf word ik alsmaar gelukkiger met mijn sopraansax.

Ik begrijp dat de kleppen verder uit elkaar liggen en dat het kopstuk een stuk groter is en dus ook verder in de mond wordt genomen.

 Ik heb gehoord dat blazen op een tenorsax nauwelijks meer adem kost, klopt dat?

Welke merken of typen tenorsax zijn speciaal geschikt voor kleine handen (daarmee bedoel ik handen ter grootte van kinderen van een jaar of tien)

Zijn er verder nog aspecten waar je rekening mee wilt houden als je bij een fanfare speelt?

[niesten]

Je heb als tenorsax een heel andere rol in de fanfare dan als sopraansax. De sopraan heeft vaak melodie en riedeltjes om de melodie heen. De tenor heeft vaker begeleiding of tegenmelodie. Verder is voor een kind van een jaar of 10 ook wel het gewicht belangrijk! Zeker als je op de weg marcheert, zou de tenor wel een TE zwaar kunnen worden...

Groeten,
Roger

[nessie]

Roger, bedankt voor je informatie.

Je heb als tenorsax een heel andere rol in de fanfare dan als sopraansax. De sopraan heeft vaak melodie en riedeltjes om de melodie heen. De tenor heeft vaker begeleiding of tegenmelodie.

Ja, en helaas ook veel maten rust, zo heb ik ondertussen begrepen.

Waar het mij vooral om gaat, zijn die dingen die je doorgaans pas ontdekt, nadat je op een bepaald instrument terecht bent gekomen. Zo wist ik zelf bijvoorbeeld niet dat het op een sopraansax moeilijker is om zuiver te spelen dan op bijvoorbeeld een altsax omdat de afstanden tussen de toongaten kleiner zijn. Verder wist ik niet dat terwijl de partijen voor de andere stemmen in divisie 4 en 5 vaak redelijk eenvoudig zijn qua ligging, in de sopraanpartij dan bijvoorbeeld D3 en E3  en soms zelfs F3 voorkomen, tonen die dan akelig schril of ruw klinken of regelrecht vals klinken, als ik al kans zie om ze te spelen (ik heb nu bijna  twee jaar les en vooralsnog speel ik de hoogste tonen doorgaans een octaaf lager als dat enigszins in het stuk past.). De tenorsax zal ook wel zo zijn bijzonderheden hebben, vermoed ik en ik probeer uit te vinden welke dat zijn. Is het bijvoorbeeld moeilijker op een tenorsax om een snel loopje te spelen dan op een sopraansax?

Weet iemand misschien welke partij (altsaxofoon of tenorsaxofoon) het plezierigst speelt als je graag de melodie hebt, maar je al die heel snelle nootjes liever kwijt dan rijk bent? Ergens op het internet las ik dat de altsaxen vaak samen met de bugels de melodiestem hebben, maar in mijn beleving hebben juist de sopraansaxen vaak samen met de bugels de melodie. Nu heb ik nog maar weinig ervaring, dus misschien zit ik er helemaal naast.

Is het technisch gezien aanzienlijk gemakkelijker over te stappen van de sopraansax naar de altsax dan naar de tenorsax?

Verder is voor een kind van een jaar of 10 ook wel het gewicht belangrijk! Zeker als je op de weg marcheert, zou de tenor wel een TE zwaar kunnen worden...

Het gaat om een volwassene die relatief klein van stuk is en om een concerterende fanfare, dus er wordt gelukkig altijd zittend gespeeld.

Zoals ik al in mijn eerste bericht schreef: het gaat niet om mij. Ik blijf me graag verder bekwamen op de sopraansax, omdat ik helemaal weg ben van de klank van dat instrument.

[Amanda]

Ik speel alt en sopraan.
Sop bij een fanfare in de 3e divisie. Dit zijn inderdaad de meest technische partijen van het orkest.
Maar dat vind ik juist leuk.
De zuiverheid en toon helpt maar 1 ding tegen en dat is speeluren maken.
En natuurlijk een goede basis.

Bij alt is dit al makkelijker, al zal dat in het begin ook wat iel klinken in de hoogte.

De partijen zijn wisselend bij alt. Snelle techniek zoals bij een sopraan zul je niet veel tegenkomen.
Melodie wel regelmatig. Maar ook begeleidingspartijen.
Ik vind het qua partijen een stuk makkelijker, maar wel inspannender. Bij sopranen heb je meestal rust als een melodie in het laag zit. Bij de alt speel je dan vaak lange noten.

[k317]

Ik ben 15 jaar geleden begonnen als sopraansaxofoniste bij een fanfare. Veel km gemaakt maar ook al snel in het orkest (ik kon al notenlezen, had al 5 jaar fluitles gehad). Was ideaal dat mijn 'juf' ook in het orkest speelde. Dan raak je goed ingespeeld op elkaar.
Na een paar jaar kon ik voor een prikkie een altsax overkopen. Was wel wennen. Vooral de overgang van recht naar gebogen.
Inmiddels speel ik bij mijn oude fanfare tenorsax. Veel meer lange noten, wel meer dan verwacht nog (tegen)melodie. De snelle loopjes zijn wel minder (met name qua voorslagen etc.) Maar die loopjes horen nu eenmaal echt bij de houten instrumenten. Ik speel nu weer fluit bij een harmonie en ook daar ben ik,samen  met de saxen, altijd de pineut met de snelle loopjes, riedeltjes en voorslagen. Of de klarinetten mogen het opknappen. Maar bij de bugels (in de fanfare) hoor ik ze minder. Maar uiteindelijk heeft iedereen i het orkest vroeg of laat snelle noten. Behalve misschien als je gong speelt
Ik heb niet direct de overstap gemaakt van sop naar tenor. Gewicht is het grootste verschil wat mij betreft en de andere zithouding. De rest went snel.Het blazen gaat me goed af. Heb bijv. ook wel eens op een bariton (tuba) proberen te spelen, en dat ging niet qua lucht, terwijl trompet geen probleem vormt. Een saxofonist kan makkelijker variëren qua instrumenten dan een koperblazer, is mijn mening.

[nessie]

@ Amanda en @ Karin

Hartelijk dank  voor jullie informatie. Daar kan ik wel wat mee!

ik denk dat het gewicht en de andere zithouding wellicht toch een probleem kan zijn voor een fijn gebouwd persoon? De sopraansaxofoon rust nu op de rand van de knie tijdens het spelen (zo speel ik doorgaans zelf ook en het valt mij flink tegen om langere tijd het instrument 'los' van de knie te spelen)).

Kun je bij een alt- of tenorsaxofoon het instrument op je been laten rusten? Ik weet wel dat er draagtuigjes bestaan, maar dan nog... Als een sopraansax al aan de zware kant is...?

[k317]

Mijn eerste reactie is vooral (uitgaande van een rechte sopraan) dat er dan weinig geluid te horen is als je de sax op de stoel laat steunen, lijkt me. Dan zou ik direct een gebogen sopraan met een draagriem nemen.
Met mijn altsax wil ik ook wel eens op de stoel steunen (alleen gestoffeerde stoelen, anders vind ik het zonde van de lak:-)) Dat past bij mij ook alleen met een alstsax, mijn rechte sopraan was te lang om op de stoel te steunen (stootte er wel regelmatig tegenaan, een mooi deukje als gevolg). Mijn tenor houd ik meestal rechts naast me. Ik merk wel dat ik iedere keer weer moet wennen aan het gewicht en als ik veel speel heb ik ook wel eens wat spierpijn. Ik gebruik voor mijn tenor nog wel en standaard draagriem. Ik heb ook een harnas, die vind ik op dit moment minder fijn. Een paar jaar terug wel veel gebruikt.
Als je kans ziet gewoon eens proberen. Misschien kan je een instrument ergens lenen, of spreek bij een goede winkel een probeersessie af. AL is dat laatste natuurlijk erg vluchtig.
NB tip: nooit direct na elkaar sopraan en tenor spelen, dan lijken de verschillen alleen maar groter. Als ik echt in een keer op meerdere saxen moet oefenen, begin ik bij voorkeur met de zwaarste.
Ik heb ook vaak gedacht dat tenorsax wel te zwaar zou zijn, maar het valt me erg mee. Vooral het sjouwen met koffer en al vind ik erg: grote koffer, zwaar en onhandelbaar. Dat blijft nog wel het grootste voordeel van een sopraan!

[Thijs Leuven]

Mijn eerste reactie is vooral (uitgaande van een rechte sopraan) dat er dan weinig geluid te horen is als je de sax op de stoel laat steunen, lijkt me. Dan zou ik direct een gebogen sopraan met een draagriem nemen.

Dit vind ik echt onzin... Een gebogen sopraan klinkt heel anders dan een rechte sopraan en ik kan mezelf op een rechte ook prima horen. Gewoon een rechte dus!

mijn rechte sopraan was te lang om op de stoel te steunen (stootte er wel regelmatig tegenaan, een mooi deukje als gevolg).

Sopraan is dermate licht van gewicht dat je helemaal niet hoeft te leunen... Ik speel altijd gewoon staand, zonder draagkoord. Met een draagkoord is het natuurlijk helemaal comfortabel.

NB tip: nooit direct na elkaar sopraan en tenor spelen, dan lijken de verschillen alleen maar groter. Als ik echt in een keer op meerdere saxen moet oefenen, begin ik bij voorkeur met de zwaarste.

Waarom niet? Je moet in principe gewoon kunnen schakelen na een tijdje. Ik heb zelfs een tijdje lang tijdens één nummer twee verschillende saxen na elkaar gebruikt.

Verder kan ik je alleen maar van harte aanbevelen om vooral eens tenor te gaan proberen! 't Is mijn favoriete sax...  

[SaxoMike]

In aanvulling op Thijs.

Ik heb mijn leraar vaak zat tijdens een concert en in het zelfde nummer van een rechte sop naar tenor zien switchen, klinkt prima.
(Misschien dat het wat extra techniek en ervaring vergt om dat te kunnen doen, maar het werkt blijkbaar prima)

Het kan natuurlijk best zijn dat een tenor nog te zwaar voor iemand is, dan ben ik misschien heel simpel, maar laat hem dan in de standaard staan en speel op een alt tot dat je wel groot genoeg bent)

(ik speel tenor, heb kleine handen en ben helemaal niet groot qua lengte en breedte)

Fijne kerst verders!

Ciao,
Saxo-Mike

[Amanda]

Ik switch op concerten ook regelmatig van alt naar sopraan.
Een rechte sop ook.
Thuis genoeg uren maken zodat je beide saxen door en door kent.

Tenor heb ik overigens ook geprobeerd, maar ik kreeg rugklachten van de sax aan de zijkant houden.
Plus dat ik bij weinig tenoren bij de pinkplateaus kom met mijn korte vingers

Wat betreft de sax omhoog houden, ik heb er ook wel eens last van. Zeker bij mijn Buffet die in gewicht wat zwaarder is dan de Yanagisawa.
Staand heb ik er geen last van overigens, maar zittend wel.
Ik heb er wel een koord aan zitten, maar dat is meer voor de veiligheid dan dat ik er steun aan heb.
Op je been of stoel leunen gaat ten koste van je klank. Dat wordt dus armspieren trainen  

[k317]

@Thijs
Ik ben het helemaal met je eens, ik reageerde op Nessie.
Bij de boerenkapel vind ik mijn gebogen sopraan ideaal, ik hoor mezelf veel beter dan toen ik nog een rechte sopraan had. Nooit het probleem gehad dat ik mezelf niet kon horen, maar als je steunt op je stoel lijkt me dat wel erg te dempen.
Ik ben nu voor het eerst in een fase beland dat ik diverse saxen tegelijk moet bespelen. Omdat ik sopraan gewend ben, vind ik het bij het oefenen het fijnst om met de meest zware te beginnen. Ik hoop t.z.t. geoefend genoeg te zijn om willekeurig te kunnen switchen. Ik zie dat ook vaak genoeg. Hahahaha, de bedoeling is dat ik ook fluit erbij ga nemen, dat zal nog veel meer oefening vragen!

[nessie]

Wat heerlijk, al jullie uitgebreide reacties! Beetje bij beetje krijg ik nu wat meer inzicht in wat de verschillen zijn bij het spelen op de verschillende saxinstrumenten bij een fanfare.

Over enige tijd komt er misschien bij onze fanfare een wisseling bij de (sax)instrumenten en daarom wil ik graag weten wat in de praktijk de verschillen zijn.

Dat een altpartij door het spelen van lange noten vermoeiender is dan een sopraanpartij die ook geregeld tijdens de maten rust kan uitblazen, is voor mij een belangrijk gegeven. Misschien speelt hetzelfde wel voor de tenorsax? Overigens had ik de indruk dat de tenorsax veel meer maten rust heeft dan een altsax? In elk geval heel wat meer dan een sopraansax, is mijn indruk. Misschien is dit ook nog wel afhankelijk van de divisie waarin je speelt? Zelf speel ik in de vijfde divisie.
 
Ik meende te hebben begrepen dat een altsax nauwelijks zwaarder is dan een sopraansax en dat je het verschil in gewicht nauwelijks voelt omdat een altsax ergonomisch gemakkelijker te hanteren is dan een sopraansax. Is dat ook jullie ervaring?

Ik begrijp nu dat je een altsax wel recht voor je houdt en een tenorsax opzij. Dat je van het alsmaar opzij houden van je toeter rugpijn kan krijgen, kan ik me levendig voorstellen en dan zal wel gelden dat hoe kleiner je bent, des te sterker dit geldt.

Voor mij weegt de sopraansax al behoorlijk zwaar (in vergelijking met mijn dwarsfluit). Mijn rechte sopraansax (Selmer 80 SA II) rust tijdens het spelen op de overgang tussen mijn knieschijf en het uiteinde van het bot van mijn rechterbovenbeen. Bij mij werkt dat prima (deze houding was een voorstel van mijn docent!) en het geluid uit de sax klinkt bepaald niet gedempt, in elk geval heel wat opener dan als ik probeer de sax alleen op mijn duimen te laten rusten (en dat houd ik bovendien niet lang vol). Ik laat de sax dus niet leunen op een stoel.

[Amanda]

Ik heb van de alt inderdaad minder last van het gewicht. Ondanks dat-ie zwaarder is is hij wel makkelijker hanteerbaar.
Qua partijen zijn  tenor en alt wel vergelijkbaar. Alleen alt gaat vaker mee richting de bugels en de tenor richting baritons.
Het is maar net wat je leuk vindt  

[nessie]

Hartelijk dank voor al deze informatieve reacties.