Beginnervraag: blaastechniek d2 ->

[Gulzt]

Je kunt op elke toon een boventonenreeks maken. Mijn docent doet het anders...die speelt elke toon die hij wilt met de hele buis dicht of open of hij doet maar wat met zijn vingers en elke toon die je vraagt komt eruit.

Waarom blaast Pope dan alleen boventonen?

Je zult een Es graag wat lager intoneren, een fis iets hoger.

Dat hangt af van de functie van de tonen in een akkoord.

Mits de componist goed geënharomoniseerd heeft zul je een Es lager intoneren en een fis hoger. Overigens heeft niet elke toon een functie in een akkoord, maar kan ook een doorgangsnoot of wisseltoon zijn ten dienste van de melodie.

@Pieter Ok, dus saxofoon is een van de moeilijkste instrumenten qua Intonatie in jouw ervaring.

Nee, vrijwel in alle aspecten, intonatie is daar een voorbeeld van. Intoneren lukt alleen met een goede embouchure en een goed ontwikkeld strottehoofd en dat duurt al heel wat speluren voor je dat een beetje onder de knie hebt. Verder zijn de dingen die als eerste in het gehoor liggen zoals, aanzetten en afwerking, alle articulatie, maar specifiek legato erg lastig. Articulatie is op alle blaasinstrumenten lastig maar de saxofonisten die pianissimo heel helder een lage e of D kunnen aanzetten moet je zoeken. Ik bedoel dan zonder dat je eerst een lading lucht hoort ontsnappen.

Een toon produceren op een koperblaasinstrument vergt ook een goede embouchure, en enorm uithoudingsvermogen, zeker in de hoogte. De andere punten die je noemt zijn zoals je zegt op andere blaasinstrumenten minstens zo lastig. Zeker overbindingen tussen de verschillende boventonen zijn enorm lastig, ik kan me niet voorstellen dat dat expliciet moeilijker zou zijn op de saxofoon. Dus dan hebben we toch echt alleen de intonatie over, en daar heb je op de hoorn ook mee van doen.

Dat goed ontwikkelde strottenhoofd, heb je daar een bronvermelding van? Mijn vrouw is daar razendbenieuwd naar. Ze is logopedist en kan zich niet voorstellen dat je het strottenhoofd zou gebruiken om te spelen. Ze was inderdaad verbaast te lezen dat er bij saxofoon en klarinet gebruik van wordt gemaakt van het strottenhoofd.. maar volgens dit onderzoek geldt dit alleen in het altimissimo register:
Acousticians have long debated whether and how the resonances of the vocal tract are involved in the playing of clarinet and saxophone. We measured the resonances of saxophonists' vocal tracts directly while they played. Over most of the instrument's range, there is no simple relation between tract resonances and the note played, and the tract resonances varied among players. In the high (altissimo) range, a strong resonance of the tracts of professional saxophonists was systematically tuned slightly above the desired note. Amateurs, who did not tune a strong resonance, were unable to play notes in the altissimo range.

Maar zoals je verder beschrijft qua techniek vrij eenvoudig aan te leren.

Techniek is in mijn opvatting alles wat je nodig hebt om je muzikaal uit te drukken. In dit opzicht is de techniek dus zeker niet eenvoudig. In eerste instantie is de motoriek redelijk simpel, net zoals het blazen ja, maar ook hier geldt, wanneer er meer geeist wordt dan alleen noten blazen worden ook de eisen aan de motoriek zwaarder.

Inderdaad, daar heb je gelijk in. Al geldt het dan direct voor alle instrumenten.

Intonatie is niet zo'n groot probleem op de trompet bijvoorbeeld, maar daar is het instap niveau aanzienlijk hoger. Ik herinner me nog hoe trots ik was toen ik daar een mooie open c2 klank uit wist te halen.. vervolgens kostte me dat weer een hele week (elke dag 30-60min oefenen) voordat me dat weer lukte. Vervolgens maanden verder voordat ik ook op een c1 kon starten en dan in chromatisch naar de c2 kon spelen zonder klankverlies. En dan moet je uiteindelijk nog een heel octaaf hoger kunnen. In een hoger tempo is het lastig, intervallen zijn lastig, de embouchure is echt absurd op dat ding. Daar ligt de moeilijkheid op een heel ander vlak dus.

Dat is precies wat ik zeg. Saxofoon is een instrument waar je makkelijk op begint, je hebt al snel geluid en voor dat geluid hoef je maar nauwelijks moeite te doen, maar lees hier maar eens waar veel beginners tegenaan lopen in de eerste jaren. De koperinstrumenten en dwarsfluit beginnen met de moeilijkheid van alleen al geluid te maken en ja wanneer je dat hebt moet je blijven werken.
Beginnende saxofonisten vragen zich na verloop van tijd af wat er mis is met hun sax of mondstuk, of moeten ze niet eens een ander merk riet proberen. Velen vallen in die kuil en roepen nog steeds dat het zo'n makkelijk instrument is. Verder zul je als amateur nooit voldoende embouchure hebben om bepaalde dingen gezamelijk te spelen. Lange noten G of Gis, met zn 2en....als dat een beetje open ligt, dunt elke dirigent dat direct uit. Toch niet zo moeilijk om een hoge G van 4 of 8 te spelen, zou je denken? Jawel dat is retemoeilijk. En dan ja, een dag niet spelen en je hoort het zelf, 2 dagen niet spelen en je partner vraagt zich af of het wel goed met je gaat.

Ik twijfel niet aan de correctheid van bovenstaande, maar wel dat de sax daardoor moeilijker zou zijn dan andere instrumenten. Het klinkt alsof je het idee hebt dat als je eenmaal door de moeizame start van het koperinstrument heen bent dat de rest dan vanzelf gaat, maar dat is absoluut niet het geval. Overigens is het ook op de piano een oneindige training om al je 10 de vingers evenveel controle te hebben op aanslaggevoeligheid, zeker in hoge tempi en wanneer er meerdere melodielijnen door elkaar heen lopen. Of wanneer je de balans binnen je hand moet verdelen omdat dezelfde hand soms zowel de melodische als harmonische rol moet vervullen. Snelle tertsen spelen, grote sprongen, ik kan genoeg verzinnen op basis waarvan ik het het moeilijkste instrument kan noemen. Terwijl je bij een melodie-instrument je maar op 1 lijn te gelijk hoeft te concentreren.

Elk instrument is moeilijk om op het hoogste niveau te beheersen. Hoe verder je komt, hoe meer energie het kost om steeds kleinere beetjes progressie te maken.

Maar dat maakt het ook wel weer zo leuk.
Overigens ken ik heel beroemde prof spelers die ongeloofelijk vals spelen. En nee, ik ga niet zeggen wie.

Absoluut, niets zo fijn als een onbegrenste uitdaging.

[Invisible]

Je zult een Es graag wat lager intoneren, een fis iets hoger.

Dat hangt af van de functie van de tonen in een akkoord.

Mits de componist goed geënharomoniseerd heeft zul je een Es lager intoneren en een fis hoger. Overigens heeft niet elke toon een functie in een akkoord, maar kan ook een doorgangsnoot of wisseltoon zijn ten dienste van de melodie.

Hoe je een noot moet intoneren binnen een akkoord (melodietonen en dergelijke vallen hier dus niet onder) hangt van zijn positie af. De grondtoon standaard zuiver, de terts (klein of groot) altijd iets omlaag en de kwint iets omhoog. Dus bij een D-majeur akkoord zou je dus de F# (grote terts) naar beneden willen intoneren. Bij de meeste akkoorden in de blaasmuziek zal je een F# (en een F# is dan een G# voor tenor en sop. en een D# voor alt en bariton) ook niet zo heel snel als kwint of grondtoon tegenkomen (doorgaans worden stukken die in een toonsoort met meer dan drie kruizen of mollen wel een half toontje hoger of lager geschreven zodat er heel wat van de kruizen en mollen weg zullen vallen), dus zal binnen een akkoord vrijwel altijd wel naar beneden gestuurd worden.

Of een sax één van de moeilijkste blaasinstrumenten is? Tja, moeilijk te zeggen als je al die andere niet speelt. Het verschilt ook heel erg op wat voor leeftijd je begint, zo gaat intoneren mij vrij automatisch af (ik speel al sinds mijn tiende ofzo, ben nu 28) en hoef ik doorgaans alleen bij bovengenoemde akkoordnoten en het spelen met mensen die niet goed intoneren (mensen in het harmonieorkest die één keer per week hun instrument uit de koffer halen voor de repetitie en bij hoog en laag beweren dat hun zuiver zijn omdat hun stemtoon zuiver was :lol:) pas bewust te gaan intoneren om het zuiver te krijgen. Mooi voorbeeld van het vele automatisme bij mensen die jong begonnen zijn is terug te zien de aflevering van "het uur van de wolf" met daarin de violiste Janine Jansen. Daar wordt op een gegeven moment ook een vergelijk gemaakt tussen goede violisten die rond hun pubertijd begonnen zijn en zij die al ergens op der achtste ofzo begonnen is. Veel dingen die zij goed doet, doet zij goed zonder daar echt over na te hoeven denken (ze kan dan ook geeneens uitleggen hoe ze bepaalde dingen doet, ze doet het gewoon) terwijl andere violisten daar veel bewuster mee om moeten gaan.

Om je intonatie goed te ontwikkelen, is naar mijn mening het spelen in kleine groepjes zo belangrijk. In een groot orkest houd iemand die niet helemaal zuiver is zich wel een beetje in is het helaas vaak de norm dat in de hoogte er te hoog geïntoneerd word zodat het ook niet snel opvalt dat het niet goed gaat. Als je alleen speelt is er niemand om mee vals te zijn (en iemand, of een cd, die je begeleid zal niet zo snel op de zelfde toonhoogtes spelen, dus dat valt ook niet zo snel op), maar in kleine groepjes kan je je niet even inhouden (valt direct op) en zit je afhankelijk van de muziek die je speelt vaak wel aardig dicht bij elkaar qua klank en toonhoogtes en moet je simpelweg wel goed leren intoneren.

 Maar de sax heeft wel een aantal eigenschappen ten opzichte van andere instrumenten die het moeilijker maken. Zo maakt het conische ontwerp van de sax dat het instrument in het laag heel anders speelt dan in het hoog. Bij cilindrische instrumenten (klarinet, trompet) zit daar veel minder verloop in, maar houd je wel (zoals je zelf ook al zegt) de moeilijkheid over om in het hoog met de juiste lippenspanning te spelen. De laagste tonen zijn hier wel een mooi voorbeeld van, bij een sax krijg je deze er pas echt goed uit (dus zoals Pieter ook al noemde, het pianisimo kunnen fluisteren van een lage D, voor de tonen daar onder speelt de kwaliteit en staat van het instrument  erg mee) als je met een heel ontspannen embouchure, maar wel met voldoende ademsteun blaast. Elke beginner op sax zal kunnen beamen dat lage F en lager verdomd moeilijke noten zijn. Bij klarinet bijvoorbeeld is juist het lage werk relatief makkelijk (correct me if i'm wrong, speel zelf geen klarinet maar dirigeer wel regelmatig het jeugdorkest en hoor nooit de klarinetisten en trompetisten er over dat iets te laag is).

[yanamayo]

Mooie discussie!
Het meespelen met de voorgespeelde versie op een cd helpt mij trouwens ook met het verbeteren van de intonatie bij het ontbreken van het spelen in een klein groepje. Klankvorming en intonatie vind ik de moeilijkste maar tevens belangrijkste aspecten van het saxofoonspelen.

[Gulzt]

't wordt inderdaad een leuke discussie.

Hoe je een noot moet intoneren binnen een akkoord (melodietonen en dergelijke vallen hier dus niet onder) hangt van zijn positie af. De grondtoon standaard zuiver, de terts (klein of groot) altijd iets omlaag en de kwint iets omhoog. Dus bij een D-majeur akkoord zou je dus de F# (grote terts) naar beneden willen intoneren.

Uit algemene muziekleer Theo Willemze:
De stemming die tegenwoordig het meest gebruikt wordt in de Westerse muziek is de evenredig zwevende of gelijkzwevende temperatuur. In deze stemming is de restwaarde die ontstaat bij de verdeling van een octaaf in 12 halve toonafstanden over alle intervallen verdeeld. Het gevolg is wel dat in de evenredig zwevende stemming elk interval, op het octaaf na, vals klinkt.
Aldus mijn bewering dat een piano altijd vals is  

De hedendaagse stemming is een berekende stemming, geen natuurlijke. Een zanger die in een dalende lijn een Es zingt, zal de Es iets lager zingen dan wanneer hij in een stijgende lijn een Dis zingt. Ook instrumenten die intoneren, zoals strijkers, variëren in toonhoogte. Op de overige instrumenten, bijv. de fluit (voorgeboorde gaten) of de piano, klinkt een Es hetzelfde als de Dis.

Verder geldt:
Je gaat altijd iuit van de melodische functie van een noot, althans dat is wat ik geleerd heb betreft stemvoering. Elke stem vormt in feite z'n eigen melodie.Wanneer je in D-groot bij een I - IV verbinding schrijft(om maar een voorbeeld te noemen) zal volgens de regels der stemvoering de fis oplossen in de G. Er ontstaat een stijgende lijn, en dus zal je de fis als vanzelf hoger intoneren.

Gelukkig ook maar! Je zou anders nooit zuiver prima vista kunnen spelen, je kunt van nieuwe muziek onmogelijk weten of de functie van jouw toon de grondtoon, terts, kwint, septiem of andere toevoeging is.

Mits de componist goed geënharmoniseerd heeft, zal in tonale muziek de Fis die oplost in een F, alleen voorkomen bij een tertsverwante relatie, waardoor het effect juist moet zijn dat je de fis hoog intoneert, des te groter de wrijving en dat is zo heerlijk dramatisch (tertsverwantschap komt bijv. overmatig veel voor in filmmuziek).
In alle andere gevallen zal Ges-F genoteerd worden bij een daling. Aldus mijn bewering: Een fis zul je altijd hoger intoneren en een es wat lager.
Uiteraard geldt deze compensatie ook voor de andere intervallen. Een E in C-groot zal ook naar een F trekken, en de B naar de C. Je kunt er donder op zeggen als dit niet wenselijk is dat de B eigenlijk een Ces had moeten zijn of de E juist een Fes   :!:

[Pieter]

Waarom blaast Pope dan alleen boventonen?

Volgens mij speelt hij een natuurtonenreeks, mijn docent speelt gewoon een liedje met alle kleppen dicht. Kijk Concertino da Camara kun je er niet op spelen, je hebt die kleppen wel degelijk nodig om het geluid er uit te krijgen. Dit kleploze instrument wordt verkocht als studieinstrument om je strottehoofd te trainen. Dat is nl wat je doet wanneer je boventonen speelt. Het is net als zangles( oh ja, dat hoort ook nog bij mijn cv) je begint met riedeltjes steeds halve toon omhoog en daarna omlaag om je stembereik te vergroten. Toptones spelen op saxofoon is hetzelfde als er voor zogen dat je stembereik groter wordt zodat de onderliggende registers winnen aan klankkwaliteit.

quote="Gulzt"]Mits de componist goed geënharomoniseerd heeft zul je een Es lager intoneren en een fis hoger. Overigens heeft niet elke toon een functie in een akkoord, maar kan ook een doorgangsnoot of wisseltoon zijn ten dienste van de melodie. [/quote]

Dat heeft invisible al keurig beantwoord.
Overigens is het niet waarschijnlijk dat een  een midden Fis bv omhoog geintoneerd moet worden, die zijn over het algemeen al te hoog.

Zeker overbindingen tussen de verschillende boventonen zijn enorm lastig, ik kan me niet voorstellen dat dat expliciet moeilijker zou zijn op de saxofoon.

Ik bedoel gewoon gebonden spelen in het normale register, je hebt de eerste al te pakken. Ga vanaf D2 naar D1, voel wat er gebeurt. Ontspan je strottehoofd zover totdat je geen boventonen meer hoort in die D1 en doe dat dan eens in een matig tempo van 76. Het is belangrijk om dit gelijk op de juiste manier te leren omdat dit soort problemen tussen je oren gaan zitten en dan wordt het des te moeilijker om het af te leren. Ook Cis - D is erg lastig, maar daar ligt het veel meer aan het blazen opzich.

Op elk instrument moet je intoneren, dat heeft vooral te maken met de stemming van de omgeving en eventuele afwijkingen die ieder instrument wel in zich heeft. Het kunnen intoneren, de tehniek ervan is altijd op elk instrument lastig, maar de stemming van een sax zelf is overal afwijkend. DAt is iets waar je eerst mee moet leren mee om gaan voordat de overige aspecten aan bod komen. Het zijn niet een paar tonen die afwijken, maar alle tonen wijken af, de een naar beneden, de volgende naar boven, niet allemaal evenveel, maar de ene 5 cent en sommige ( vooral op tenor) soms wel een kwart toon. Die natuurlijke afwijkingen moet je gladstrijken en dan begint het intoneren zoals op andere instrumenten. De stemming kan ook van dag tot dag varieren, met name de vochtigheidsgraad van de viltjes en kurkjes hebben een grote invloed op de stemming.

Dat goed ontwikkelde strottenhoofd, heb je daar een bronvermelding van? Mijn vrouw is daar razendbenieuwd naar. Ze is logopedist en kan zich niet voorstellen dat je het strottenhoofd zou gebruiken om te spelen. Ze was inderdaad verbaast te lezen dat er bij saxofoon en klarinet gebruik van wordt gemaakt van het strottenhoofd.. maar volgens dit onderzoek geldt dit alleen in het altimissimo register:
Acousticians have long debated whether and how the resonances of the vocal tract are involved in the playing of clarinet and saxophone. We measured the resonances of saxophonists' vocal tracts directly while they played. Over most of the instrument's range, there is no simple relation between tract resonances and the note played, and the tract resonances varied among players. In the high (altissimo) range, a strong resonance of the tracts of professional saxophonists was systematically tuned slightly above the desired note. Amateurs, who did not tune a strong resonance, were unable to play notes in the altissimo range.

Spreekt dit artikel nu iets tegen of bevestigd het iets?
Ik heb in de jaren dat ik mij met saxofoonspelen bezig houd wel meer van dit soort dingen gelezen en er zit altijd wel ergens iets van waarheid in, maar vertellen eigenlijk niets opzienbaends en laten veel ruimte over voor interpretatie.
Een saxofoon heeft natuurlijk een stemming van zichzelf. Zet er een luchtmachine op, bedien de kleppen automatisch en je kunt een filmpje maken alla Yamaha (dacht ik ) dat een aantal jaar geleden gedaan heeft. En aangezien de stemming van de Yamaha's ongeveer het beste liggen van alle saxen, komt er ook nog iets herkenbaars uit. Elke buis met gaten is in staat om bepaalde tonen weer te geven. Dat neemt niet weg dat je lichaam mee moet werken want doe je dat niet, dan werkt je lichaam tegen. Zie bv jou D2-->D1. Tijdens normaal praten gebruik je ook je strottehoofd, maar daar merk je niet zoveel van, dat kost weinig inspanning, dat gedeelte is goed geoefend. je merkt het pas wanneer je in een weinig gebruikt gebied komt en dat is zeker niet pas het altissimoregister, maar begint al vaak bij D2, E2. luister maar eens goed hoe gespannen dat kan klinken. Daar moet al harder gewerkt worden om toon te maken en veel mensen gaan op dat moment knijpen op hun riet waardoor de toon ook nog eens omhoog schiet. Nog moeilijker is het om de laagste tonen te spelen want om je strottehoofd volledig te ontspannen terwijl je ook je tong moet bewegen is geen kleinigheid. dat doe je niet vaak in je dagelijkse leven.

Met een goede docent ga je wel voelen hoe deze zaken werken en wordt het je eigen ervaring, daarmee kun je bewust studeren en dat levert meer kwaliteit.

Overigens een goede oefening om lage tonen te leren spelen:
Speel een midden C zoals je een lage C speelt, maar dan met octaafklep ingedrukt. Houd even aan, laat octaafklep los, maar blijf die midden C spelen,houd even aan en zak vervolgens zonder iets aan je toeter te veranderen naar lage C, houd even aan en stop. Direct daarna aantal maal lage C aanzetten.

Maar zoals je verder beschrijft qua techniek vrij eenvoudig aan te leren.

Techniek is in mijn opvatting alles wat je nodig hebt om je muzikaal uit te drukken. In dit opzicht is de techniek dus zeker niet eenvoudig. In eerste instantie is de motoriek redelijk simpel, net zoals het blazen ja, maar ook hier geldt, wanneer er meer geeist wordt dan alleen noten blazen worden ook de eisen aan de motoriek zwaarder.

Inderdaad, daar heb je gelijk in. Al geldt het dan direct voor alle instrumenten.

Ik twijfel niet aan de correctheid van bovenstaande, maar wel dat de sax daardoor moeilijker zou zijn dan andere instrumenten. Het klinkt alsof je het idee hebt dat als je eenmaal door de moeizame start van het koperinstrument heen bent dat de rest dan vanzelf gaat, maar dat is absoluut niet het geval.

Nee, dat denk ik zeker niet. Muziek maken is altijd een hobby die heel veel investering vraagt. en toewijding. Helaas past dat niet meer zo goed in onze huidige samenleving waar veel mensen nog maar een korte spanningsboog kunnen hebben.

Overigens is het ook op de piano een oneindige training om al je 10 de vingers evenveel controle te hebben op aanslaggevoeligheid, zeker in hoge tempi en wanneer er meerdere melodielijnen door elkaar heen lopen. Of wanneer je de balans binnen je hand moet verdelen omdat dezelfde hand soms zowel de melodische als harmonische rol moet vervullen. Snelle tertsen spelen, grote sprongen, ik kan genoeg verzinnen op basis waarvan ik het het moeilijkste instrument kan noemen.

De coordinatiemoeilijkheden tussen twee handen, tien vingers ken ik, hoewel het gebruik ervan op gitaar anders is. (Op gitaar moet je dan ook nog klank maken)

Terwijl je bij een melodie-instrument je maar op 1 lijn te gelijk hoeft te concentreren.

Hahaha...en op je ademhaling, de klankkwaliteit en de stemming. Eitje...zo'n piano...

Elk instrument is moeilijk om op het hoogste niveau te beheersen. Hoe verder je komt, hoe meer energie het kost om steeds kleinere beetjes progressie te maken.

Maar dat maakt het ook wel weer zo leuk.
Overigens ken ik heel beroemde prof spelers die ongeloofelijk vals spelen. En nee, ik ga niet zeggen wie.

Absoluut, niets zo fijn als een onbegrenste uitdaging.[/quote]

Ga het maar ervaren, saxofoon is mede door zijn moeilijkheden een uitdagend instrument, in alle opzichten. Het is het meest flexibele instrument wat ik ken, dankzij zijn vele klankleuren. Ga vooral verder dan een paar jaar les nemen en raak maar verslaafd aan het ding. De beste verslaving die er is!

[Pieter]

Laten we het simpel houden;

Tegenwoordig werken we met gelijkzwevende stemming en noemen we (en herkennen) we dat als stemmend. Simpelweg een definitie.

Wanneer je voor het eerst een stuk speelt moet er daarna nog veel aan de stemming gebeuren, dat is niet echt ongebruikelijk. Je speelt niet altijd een melodielijn een heel stuk door en soms is het nog verassend wanneer blijkt dat er ineens niemand meer met je meespeelt.

Ik ga nu eens even wat anders doen...

[Gulzt]

natuurtonenreeks of boventonenreeks is hetzelfde, mag door elkaar gebruikt worden; maar dat bedoelde ik inderdaad. Ik ga maar uit van de trompet, waar ik zonder ventielen uitsluitend deze tonen kan produceren. Maar goed, dan zijn de tonen inderdaad nog wel te buigen. Het verbaast me gewoon dat dat met het hele bereik kan. Ik geloof je wel, ik zou het gewoon graag horen, omdat ik het interessant vindt.

Wat betreft het strottenhoofd, het artikel spreekt je bewering niet tegen, maar beweert dat het alleen geldt (en zelfs een vereiste is) in het altissimo-register. Dat bij het produceren van de andere noten het strottenhoofd onveranderd blijft. Ze hebben daarvoor een filmpje gemaakt van het strottenhoofd gedurende het spelen op de saxofoon. Dat is wat ik ervan begreep tenminste.

Sja en over stemming en enharmonisatie, daar hoeven we opzich niet over te discussiëren, de theorieboeken zijn er eenduidig in

Ik krijg morgen een altsax te leen, ben ook erg benieuwd hoe me die bevalt. Tot nu toe heb ik steeds meer lol in de sax, maar ik heb nog niet de verslaving die ik momenteel voor de trompet voel. Maar wie weet komt dat nog.

[Gulzt]

Ik probeerde trouwens net eens op m'n sax te toon extreem om te buigen en ik schrik er inderdaad van veel je kunt bijbuigen. Verhaal dat je docent het zonder kleppen kan is ineens duidelijk!  :idea:

[Pieter]

Ik probeerde trouwens net eens op m'n sax te toon extreem om te buigen en ik schrik er inderdaad van veel je kunt bijbuigen. Verhaal dat je docent het zonder kleppen kan is ineens duidelijk!  :idea:

Het is zo'n mooi instrument.....

[Gulzt]

Ik heb nu een week een altsax te leen en mijn vraag is daar eveneens mee beantwoord :-)