[CHECKLIST][KOPEN] Hoe test je een Saxofoon? (versie 2)

[Espresso]

^{[Versie 2: Deze checklist vervangt het voorgaande topic, linkje hieronder]}
Hoe test je een saxofoon?

Als je begint...heb je meestal geen benul waar je naar moet kijken.
Deze topic hebben we geschreven om je te helpen.
Kom je er nog niet uit of heb je vragen stel ze gewoon, genoeg mensen die je willen helpen.
Wees niet bang maar begin daarvoor een nieuwe topic en wacht op antwoord 

Keuze:
Een saxofoon kiezen is een persoonlijke smaak. Oud of nieuw maakt hierbij niet uit.
Wat voor sax zoek je? Sopraan, Alt, Tenor, Saxello, Sopranino?
Wat voor model, afwerking?
Budget?

Heb je gevonden wat je wilt?
Onderzoek en wees voorbereid!
Zoek dan op het internet rond op prijs, reviews en klachten.
Kijk ook op youtube en zoek het model op. Luister ernaar en kijk of de klank je aanstaat.
Een mondstuk kan de klank aanvullen. Maar de hart van de klankkleur kan je toch uit zo'n internetfilmpje halen.

Vraag eventueel op het forum om advies!

Maar waarom?
Naast de goede eigenschappen wil je ook de slechte eigenschappen willen weten.

Noteer eventuele zwakheden van het model zodat je deze extra kan controleren.
En zo kan je controleren of het wel klopt wat ze aanbieden en wat je koopt.

Vraag bij een gebruikte sax aan je sax-reperateur wat een 'volledige revisie' gaat kosten.
Dan kan je inschatten wat je in 'worst case' extra moet uitgeven en hoe je met een goede reden een lager bod kan geven.

Voorbereiding:
De kern van de voorbereiding is de sax te testen zoveel mogelijk dingen standaard te houden. En dat beperkt je meestal tot de mondstuk en riet.

• Professionele speler: Jezelf, een vriend en/of je leraar.
• Mondstuk: Neem een mondstuk mee die je kent of een standaard all-round monstuk. Een Yamaha  4C/5C spreek makkelijk aan bijvoorbeeld. Vul dit aan met rietjes de je al ingespeeld hebt.
• Lamp: Neem een led lamp mee of een (led)looplamp. (Of een kleine led zaklamp) Voor het controleren van de kleppen.
• Alcohol(ethanol) en wattenstaafjes: Bij een oude sax kan er aanslag van verdegris op zitten. Zonder schade kan je met een wattenstaafje de groene aanslag weghalen om te zien of het verdergris, groene aanslag is en te kijken voor schade.
• Opname apparatuur: Neem iets mee om het geluid op te nemen van je test sessie. Een smartphone volstaat meestal.
  Installeer op de smartphone gelijk een stemapparaat.
• Papier en pen (eventueel vloeipapier): voor notities en om een oude dunne kurk te omwikkelen zodat de mondstuk niet gaat lekken.
• Checklist: Maak een checklist voor de dingen die je wilt checken.

De testdag:
Daar ben je dan eindelijk. Nerveus, ongeduldig, enthousiast om die toeter te zien en eindelijk te blazen....WEL noteer, noteer, noteer! Als je blaast kan je opeens alles vergeten!

Check materiaal:
De algemene staat geeft een indruk of de sax onderhoud, revisie en/of reperatie nodig heeft.

• Algemene staat: Lak, krassen, deuken, dellen?
• Kurk mondstuk: Nog goed?
• Kurk scharnieren: Nog goed, allemaal aanwezig?
• Vilt scharnieren: Nog goed, allemaal aanwezig?
• Polsters kleppen: Uitgedroogd, los?
• Koffer: Staat van de koffer, geeft meestal een indruk van de gebruiker
• Scharnieren/Rods: Recht of gebogen, vrij draaiend?
• Lichtdicht: In een niet al te lichte omgeving leg je de lamp in de beker van de sax.
  Houdt de kleppen in groepen (lichtjes) dicht en controleer of er geen licht lekt langs de kleppen. Niet goed sluitende kleppen zorgen voor 'vals' spelen.
  FILMPJE: https://www.youtube.com/watch?v=NttsPj2GV3M

Spelen:
De klank van de sax is het belangrijkst. Daarom noteer je alle op en aanmerkingen.
Zodra je speelt en je wordt verliefd op een geluid vergeet je heel veel dingen.

• Inspelen: Speel gewoon een deuntje om gewend te raken aan de sax en gevoel te krijgen voor het mechaniek.
• Zuiverheid/Toon: Stem de sax op de "A". Vervolgens blaas je een lage Bb, deze overblaas je naar een midden Bb (de eerste boventoon dus) en die vergelijk je dan met de greep 'midden Bb'. Hetzelfde doe je dan met de lage Bb die je overblaast naar de midden F, die je vergelijkt met de greep 'midden F'. Dit kan je verder nog doen met de B etc...
  Als er een duidelijk verschil in toonhoogte te horen is tussen de boventonen en dezelfde tonen volgens de greep, moet je op je hoede zijn. Dit kunnen problemen zijn die wellicht niet op te lossen zijn door wat kleppen na te stellen (wel kan het met een ander mondstuk beter zijn).
• Zachtje, langzaam spelen: De 'torture-test' voor de sax. Als er iets mechanische niet goed is en/of de kleppen niet goed zijn dan valt het in deze fase heel erg op.
• Losgaan: Speel gewoon een lekker luid deuntje en probeer zo nu en dan zo hard mogelijk te blazen.
  Hiermee controleer je of je de sax bij het 'overblazen' kan blijven controleren.
  Ik neem het geluid ook op met mijn mobiel en luister het af. Wat je zelf hoort tijdens het spelen en hoe je het hoort van een opname is toch een wereld van verschil.

En wees niet bang om nee te zeggen op een sax. Beter 1 goeie sax dan 10 slechte saxen als bloempot....
Voorgaande topic:
http://www.saxforum.nl/forum/aanschaf/hoe-test-je-een-saxofoon/msg73708/#msg73708
Met dank aan de volgende forumleden voor hun bijdrage: The martin, Pieter, Jellekooi, Arn0, Maaarten, JR, javaou

Aanvullende op-, aanmerkingen en toevoegingen zijn van harte welkom!

[Espresso]

  Weer een tip erbij:

Lichtdicht de omgekeerde wereld....
Bij het lichtdicht checken bij aankoop is een lamp niet altijd nodig. Dat is handiger voor reparatie.
Dus hier een simpel alternatief:

Ingrediënten:

• Een donkere keukenhandoek/t-shirt of zoiets om de beker dicht te proppen.
• Wigjes. Je kan ze van kurk maken of van stevig piepschuim.

DIY wigjes:
Als je ze niet hebt liggen, van 2 wijnkurken kan je er voldoende snijden.
Drink snel 2 flessen wijn leeg en laat een ander de stukje snijden.
Is er niemand om te helpen. Wacht dan tot je nuchter bent. Jezelf snijden is nooit zo fijn.
Als je erachter komt dat je 2 flessen wijn met schroefdop hebt leeggedronken, of een kurk kapot hebt getrokken, herhaal de procedure dan. Maar dit keer met 2 flessen wijn voorzien van een goede (kunst)kurk! 

Hou je niet van wijn....van piepschuim/rubber kan ook, maak wel een extra set die iets groter is omdat piepschuim wat makkelijke samen te drukken is en je dan een groter stukje of 2 stukjes nodig hebt om een klep dicht te houden.

10 rechthoek stukjes van 1cm x 1,5cm snijden. Halve cm dik.
Neem hiervan 4 stukken en snijd deze schuin door in langwerpige driehoekjes
Totaal: 6 rechthoekjes en 8 driehoekjes. Genoeg voor elke model sax.

Hoe checken we?
Gebruik de kurkjes om de kleppen allemaal in de stand 'dicht' te klemmen.
Dit hoeft niet met brute kracht. Dicht is dicht, en lichtjes vastklemmen geeft de beste controle.
Soms even zoeken waar en welk scharnier.

In het algemeen geldt: De rechthoekje voor de grote (lage) kleppen. De driehoekje voor de overige kleppen.

Kijk nu door de hals van de toeter naar binnen en klem je hand om de hals tegen je oog.
Hiermee dek met je hand het licht af alsof je door een kijker kijkt.

Als het lichtdicht is moet het daarbinnen pikkedonker zijn. Gewoon zwart!
Als een van de kleppen licht lekt zal je toch een heel licht schijnsel zien.

Probeer te checken welke klep het is door een voor een de kleppen met de andere hand wat steviger dicht te drukken.

Heb je geïdentificeerd welke klep het is. Controleer dan de polster (leertje) en de mechaniek van deze klep.

• Als het de polster is zal deze vervangen of hersteld moeten worden.
• Als het de mechaniek is controleer of het een afstelling is of dat het een indicatie is voor een reperatie.

VERWIJDER hierna alle wigjes voordat je verder gaat testen.
Een wigje achterlaten is makkelijk. Maar dat speelt nogal moeilijk.

[Windbuil]

Ze zien je aankomen, in een saxofoonzaak, met je handdoek en je wigjes...............

Koopt men van een particulier, dan heeft de koper onderzoeksplicht.
De onderzoeksplicht van de koper weegt zwaarder dan de meldingsplicht van de verkoper (bron: Mr. Visser, de rijdende rechter).
Schaf liever zo'n superdun tl lampje aan (http://www.eio.com/p-23245-velleman-flpsw-white-118-cold-cathode-fluorescent-lamp-wpower-supply-in-blister-pack.aspx) om de toeter op sluiten/lekken te checken.

Of, gewoon zachtjes aanblazen. Toon na toon op adem aanzetten.

[DaKnoodle]

Ik neem alleen mijn mondstuk en mijn rietjes mee

Ogen dicht en oren openen
Bevalt hetgeen wat ik hoor en voelt de sax goed en stevig

Zo ja tuner ernaast en intonatie controlleren
Zo nee.... terugzetten en uit je hoofd zetten, hij gaat echt niet beter klinken als je, je best doet.

Daarna de technische controle, blaast iedere noot makkelijk aan, staat onderhoud, krijg ik er een aflverbeurtje bij etc.

Uiterlijk is niet van belang (voor mij dan), al zitten er nog zulke mooie gravure's in als het geluid ruk is word het niet beter.
Maar als de saxen goed zijn en je hebt keuze uit met of zonder en je hebt geld te besteden kun je het zo gek maken natuurlijk als je zelf wil
Bewering over lak eraf of erop, mij om het even. Je mag zien dat een sax gebruikt en het geeft iets persoonlijks (voor mij dan).

Deuken zijn wel funest voor je boringsprofiel en intonatie (feit).

Verder dan nog even dit
- voor de prijs van een nieuwe Jupiter, System 54 kun je vaak een 2e hands Selmer, Yamaha, yanagisawa of Keilwerth kopen
- Waarom zou je dat doen? de restwaarde is aanzienlijk hoger dan van een taiwanees (er zitten wel goeie taiwanezen tussen) vaak zijn 2e handsprijzen van dit soort instrumenten zelf zo dat bij normaal gebruik en onderhoud je hem ook weer voor dezelfde prijs in kan ruilen
- Goedkoop is vaak duurkoop denk eens aan onderhoud en verkoopbaarheid
- Budget overschrijding? Er zijn heel veel winkels waar je een huur/koopovereenkomst af kan sluiten zodat je bij tekort aan, budget op kan bouwen
- Particulier lijkt meestal goedkoper, MAAR! geen garantie, geen afleverbeurt en in mijn ogen vaak te duur!
- Opknapper? Je kan een oude sax kopen van de vereniging waar je bij zit maar hij moet wel revisie hebben tel de aanschaf en de revisie eens bij elkaar op en ga daar eens mee langs de winkels, die oude weltklang is het dan vaak al (economisch) niet meer waard
- eBay, KOOP NOOIT EEN SAX ZONDER DAT JE EROP GESPEELT HEBT! (tenzei je weet waar je mee bezig bent)
- eBay, Marktplaats, etc. Selmer, keilwerth, Yanagisawa voor 300,- kan nooit wat zijn of is op duistere wijze aangenomen
- Goeie saxwinkels en reparateurs sturen geen instrument de deur uit zonder een afleverbeurtje en vaak mag je zelfs na een jaar terug komen voor gratis servicebeurtje

En kortom ga je een instrument zoeken in de regio Utrecht - Den Bosch en je bent niet zeker van je zaak of je wilt wat meer info mag je me altijd PM'en!

[Windbuil]

Deuken zijn wel funest voor je boringsprofiel en intonatie (feit).

@ DaKnoodle:
Onderbouw die tweede bewering (funest voor intonatie) eens?

[DaKnoodle]

http://sax.mpostma.nl/NL/Fys/Verstoring.html

[Windbuil]

Verwijzing. Geen onderbouwing. Maar okay.

"Het mag (volgens Marten Postma) duidelijk zijn dat boringdiameterverstoringen in het algemeen een invloed uitoefenen op hele groepen noten en meestal niet op enkele noot. Deuken doen dat ook. Hoe hoger die deuken in het instrument zitten, des te schadelijker in de regel ze zijn want het versterkt hun invloed op de beide registers en op de partiaaltonen."
Een echt bewijs vind ik dit niet. Met noten bedoeld Postma natuurlijk, tonen.

Aanvulling op http://sax.mpostma.nl/NL/Fys/Verstoring.html : De halsbusjes van Conn waren conisch.

[Espresso]

P.S. Please on-topic.
Dit gaat over het testen van een sax.
Niet over de aankoop keuze van een sax.
Tevens is dit bedoeld als een algemene leidraad voor beginners.

Dus graag op- en aanmerkingen daarover.

Vindt de opmerkingen over wel en niet aankopen nieuw, gebruikt ook handig en nuttig.
Maar dan in een nieuw topic, het zou dan een welkome bron van informatie zijn.

Maar wel onderscheid tussen algemeen advies en persoonlijk advies.

[DaKnoodle]

Dit is on topic, we hebben het hier immers over een saxofoon die je gaat testen voor een eventuele aanschaf.
Anders heeft dit hele topic geen zin, want wie gaat er nu een sax testen zonder bijbedoelingen ?

[Espresso]

Kopen is iets anders dan testen. PUNT!

Testen = On Topic
Kopen = Off Topic of Other New Topic

De bedoeling is een bijdrage toe te voegen aan het topic welke duidelijk, herkenbaar, makkelijk leesbaar en transparant is voor beginners.
Dus ook zoveel mogelijk in Jip en Janneke taal.
Door teveel onderwerpen aan te kaarten raakt het overzicht kwijt.

Doel van deze serie threads is de beginners te helpen bij het kiezen van een sax.
Het zou fijn zijn als jullie een constructieve en heldere bijdrage kunnen geven.

De beslissingen van mensen afkraken helpt hierbij niet.
Het gaat niet om mijn of jou mening. Het gaat om mensen te helpen.

Het aanbieden van hulp daarentegen is geweldig. Dat is wat lezers nodig hebben.

Als je je aangesproken voelt kan je een topic schrijven. Bijvoorbeeld:
[CHECKLIST][KOPEN] Kopen of huren? Voor- en nadelen

Geschreven in een neutrale stijl.
Welke mogelijkheden zijn er bij het kopen van een sax. (Huren, huurkoop, nieuw koop, occasion)
Wat zijn de overwegingen
Voor- en nadelen.
Rekening houden met budget, keuzes en beslissingen en redenen.

[Windbuil]

Dit is on topic, we hebben het hier immers over een saxofoon die je gaat testen voor een eventuele aanschaf.
Anders heeft dit hele topic geen zin, want wie gaat er nu een sax testen zonder bijbedoelingen ?

Ik kan wel een paar bijbedoelingen bedenken om een sax te testen, zonder een koopintentie te hebben.